[ad_1]
( प्रगत भारत । pragatbharat.com)
Uttarkashi Tunnel Rescue Operation : उत्तराखंडमधील उत्तरकाशी जिल्ह्यातील यमुनोत्री राष्ट्रीय महामार्गावर बांधकामाधीन सिल्क्यासा बोगद्याचा काही भाग कोसळल्याने 16 दिवसांपासून त्यात अडकलेल्या सर्व 41 कामगारांची मंगळवारी संध्याकाळी सुटका करण्यात आली. अपघाताच्या घटनांचा क्रम आणि त्यानंतरच्या बचाव कार्यात प्रत्येक दिवशी काय घडलं? यावर एक नजर…
12 नोव्हेंबर : दिवाळीच्या दिवशी पहाटे 5.30 वाजता बांधकाम सुरू असलेल्या सिलक्यारा-दांदलगाव बोगद्याचा काही भाग कोसळल्याने 41 कामगार अडकले होते. उत्तरकाशी जिल्हा प्रशासनाकडून बचावकार्य सुरू करण्यात आले आणि कॉम्प्रेसरचा दाब निर्माण करून पाईपद्वारे अडकलेल्या कामगारांना ऑक्सिजन, वीज आणि अन्नपदार्थ उपलब्ध करून देण्यात आले. नॅशनल डिझास्टर रिस्पॉन्स फोर्स, उत्तराखंड स्टेट डिझास्टर रिस्पॉन्स फोर्स, बॉर्डर रोड्स ऑर्गनायझेशन आणि हा प्रकल्प बांधणारे राष्ट्रीय महामार्ग आणि पायाभूत सुविधा विकास महामंडळ (NHIDCL) आणि इंडो-तिबेटन बॉर्डर पोलिस इत्यादींनी बचाव कार्यात सहभाग घेतला.
13 नोव्हेंबर : ऑक्सिजनचा पुरवठा करणाऱ्या पाईपद्वारे बोगद्यात अडकलेल्या कामगारांशी संपर्क झाला. उत्तराखंडचे मुख्यमंत्री पुष्कर सिंह धामी बचाव कार्यादरम्यान घटनास्थळी पोहोचले. बोगद्याच्या कोसळलेल्या भागावर जमा झालेला मातीचा ढिगारा काढण्यात कोणतीही प्रगती झाली नाही. त्यातच वरून सुरू असलेल्या भूस्खलनामुळे बचाव कार्य कठीण झाले. त्यामुळे 30 मीटर परिसरात साचलेला राडरोडा 60 मीटरपर्यंत पसरला. विखुरलेला ढिगारा ‘शॉटक्रेटिंग’च्या सहाय्याने घट्ट करणे आणि नंतर त्यात घुसून मोठ्या व्यासाचे स्टील पाईप टाकून कामगारांना बाहेर काढण्याचा निर्णय घेण्यात आला.
14 नोव्हेंबर : ऑगर मशिनच्या साहाय्याने खोदकाम करण्यासाठी 800 आणि 900 मिमी व्यासाचे पाईप घटनास्थळी आणण्यात आले. बोगद्यात मातीचा ढिगारा पडल्याने आणि दोन बचाव कर्मचार्‍यांना किरकोळ दुखापत झाल्यामुळे बचाव कार्यात अडथळे आले. तज्ञांच्या पथकाने बोगदा आणि त्याभोवतीची माती तपासण्यासाठी सर्वेक्षण सुरू केले. बोगद्यात अडकलेल्या लोकांना अन्न, पाणी, ऑक्सिजन आणि वीज पुरवठा सुरूच होता. बोगद्यातील काही लोकांनी उलट्या होत असल्याची तक्रार केली, त्यानंतर त्यांना औषधेही देण्यात आली.
15 नोव्हेंबर : पहिल्या ड्रिलिंग मशीनच्या कामगिरीवर असमाधानी असलेल्या NHIDCL ने बचाव कार्याला गती देण्यासाठी दिल्लीहून अत्याधुनिक अमेरिकन ऑगर मशीन मागवले.
16 नोव्हेंबर: बोगद्यात उच्च क्षमतेचे अमेरिकन ऑगर मशीन जोडले गेले. मध्यरात्रीनंतर कामाला सुरुवात झाली.
17 नोव्हेंबर: रात्रभर काम केल्यानंतर, मशीनने 22 मीटर ड्रिल केले आणि चार स्टील पाईप्स टाकल्या. पाचवा पाईप टाकत असताना मशिनला काहीतरी आदळल्याने मोठा आवाज झाला. त्यानंतर ड्रिलिंगचे काम बंद करण्यात आले. मशीनचेही नुकसान झाले. यानंतर, बचाव कार्यात मदत करण्यासाठी इंदूरहून आणखी एक उच्च क्षमतेचे ऑगर मशीन मागवण्यात आले.
18 नोव्हेंबर : बोगद्यातील अवजड मशिनच्या कंपनामुळे आणखी भूस्खलन होण्याची, मातीचा राडरोडा पडण्याची भीती असल्याने खोदकाम सुरू होऊ शकले नाही. पंतप्रधान कार्यालयातील अधिकारी आणि तज्ञांच्या चमूने पाच योजनांवर एकत्रितपणे काम करण्याचा निर्णय घेतला, ज्यात बोगद्याच्या वरून ‘उभ्या’ ड्रिलिंगद्वारे कामगारांपर्यंत पोहोचण्याच्या पर्यायाबाबत विचार करण्यात आला.
19 नोव्हेंबर : केंद्रीय मंत्री नितीन गडकरी यांनी बचाव कार्याचा आढावा घेतल्यानंतर ड्रिलिंगला स्थगिती दिली, तर महाकाय ऑगर मशीनने ड्रिलिंग करणे हा सर्वोत्तम पर्याय असल्याचे दिसून आले.
20 नोव्हेंबर : पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी मुख्यमंत्री पुष्कर धामी यांच्याशी फोनवर चर्चा करून बचाव कार्याचा आढावा घेतला. तथापि, ऑगर मशीन मोठ्या खडकावर आदळल्याने बंद करण्यात आलेले ड्रिलिंग सुरू करता आले नाही.
21 नोव्हेंबर : बचाव कर्मचार्‍यांनी अडकलेल्या कामगारांचा पहिला व्हिडिओ जारी केला. पिवळे आणि पांढरे हेल्मेट घातलेले कामगार पाइपलाइनमधून पाठवलेले खाद्यपदार्थ घेऊन एकमेकांशी बोलतांना दिसत होते. बोगद्याच्या बालकोट ठिकाणाच्या ठिकाणी दोन स्फोट झाले, ज्याने दुसरा बोगदा खोदण्याची प्रक्रिया सुरू केली, हा सिल्क्यराकडील भागाला पर्यायी मार्ग होता. मात्र यासाठी 40 दिवस लागू शकतात, असे तज्ज्ञांनी सांगितले. NHIDCL ने सिल्क्यरा टोकापासून औगर मशिनच्या सहाय्याने रात्री ड्रिलिंग सुरू केले.
22 नोव्हेंबर : 800 मिमी व्यासाच्या स्टील पाईप्सचे ड्रिलिंग सुमारे 45 मीटरपर्यंत पोहोचले आणि सुमारे 57 मीटर ढिगाऱ्यापैकी फक्त 12 मीटर ड्रिलिंग शिल्लक राहिले. रुग्णवाहिका सज्ज ठेवण्यात आली होती. सायंकाळी उशिरा ऑजर मशीनच्या मार्गात काही रॉड आल्याने ड्रिलिंगमध्ये अडथळा निर्माण झाला.
23 नोव्हेंबर : ड्रिलिंगला सहा तासांचा विलंब झालेल्या रॉड काढण्यात आले. अधिकाऱ्यांनी सांगितले की, ड्रिलिंग 48 मीटरपर्यंत पोहोचले आहे. परंतु ड्रिलिंग मशीन ज्या प्लॅटफॉर्मवर ठेवली होती त्या प्लॅटफॉर्ममध्ये तडे गेल्याने पुन्हा ड्रिलिंग थांबवण्यात आले.
24 नोव्हेंबर : 25 टनची मशीन पुन्हा सुरू करण्यात आली आणि ड्रिलिंग पुन्हा सुरू झाली. मशिनने मेटल गर्डरला धडक दिल्याने ड्रिलिंग पुन्हा विस्कळीत झाली. ज्यामुळे ऑपरेशन पुन्हा थांबवावे लागले.
25 नोव्हेंबर : ऑगर मशीनचे ब्लेड ढिगाऱ्यात अडकल्याने अधिकाऱ्यांना इतर पर्यायांचा विचार करावा लागला. यामध्ये, बचाव कार्य अनेक दिवस, अगदी काही आठवडे देखील चालू शकते. अधिकारी आता दोन पर्यायांचा विचार करत होते – पहिला पर्याय होता, तो म्हणजे उरलेला 10-12 मीटरचा ढिगारा हाताने ड्रिल करणे किंवा वरून उभ्याने ड्रिलिंग करणे.
26 नोव्हेंबर : पर्यायी बाहेर पडण्याचा मार्ग तयार करण्यासाठी 19.2 मीटर उभ्या ड्रिलिंग करण्यात आले. ड्रिलिंग पुढे जात असताना, मार्ग तयार करण्यासाठी 700 मिमी रुंद पाईप्स घातल्या गेल्या.
27 नोव्हेंबर : सुमारे 10 मीटर आडव्या खोदकामाचा ढिगारा शिल्लक असताना बचाव कर्मचार्‍यांना मदत करण्यासाठी ‘रॅट होल मायनिंग’ तज्ज्ञांना पाचारण करण्यात आले. यासोबतच बोगद्याच्या माथ्यावरून उभ्याने ड्रिलिंग करून 36 मीटर खोली गाठण्यात आली.
28 नोव्हेंबर : संध्याकाळी 7 वाजण्याच्या सुमारास बचाव कर्मचार्‍यांनी ढिगारा पूर्णपणे मोकळा केला. एनडीआरएफ आणि एसडीआरएफचे जवान अडकलेल्या कामगारांपर्यंत पोहोचण्यासाठी स्टीलच्या पाईपमध्ये घुसले आणि त्यांना एक एक करून बाहेर काढण्यास सुरुवात केली. रात्री साडेनऊच्या सुमारास केंद्रीय मंत्री नितीन गडकरी यांनी सर्व 41 मजुरांना बोगद्यातून सुखरूप बाहेर काढण्यात आल्याची माहिती दिली.
[ad_2]
