( प्रगत भारत । pragatbharat.com)
इन्फोसिसचे संस्थापक नारायण मूर्ती यांच्या पत्नी सुधा मूर्ती यांनी लग्नानंतर पतीचे आडनाव लावले. मात्र त्यामध्ये आपल्या मताप्रमाणे बदल केला. नारायण मूर्ती आपले आडनाव M-U-R-T-H-Y असे लिहितात. तर सुधा मूर्ती या M-U-R-T-Y असे स्पेलिंग करतात. यामागे सुदा मूर्ती यांचा विचार काय आहे हे एका मुलाखतीत नुकतेच सांगितले आहे. संस्कृतच्या परिपूर्णतेवर दृढ विश्वास असलेल्या सुधा मूर्ती यांनी स्पष्ट केले की, “संस्कृत ही परिपूर्ण भाषा आहे आणि प्रत्येक उच्चारासाठी एक अक्षर आहे.”
नावामागचा ‘तो’ किस्सा
मूर्ती नावाशी संदर्भात त्या म्हणाल्या की, माझ्या नावात thy लागतं. तेव्हा त्याचा उच्चार ‘थ’ असा होतो. मूर्तीचा अर्थ प्रतिकृती असा होतो. त्यामुळे त्याचा उच्चार मूर्थी होऊ शकत नाही. सुदा मूर्ती यांच लग्न झालं तेव्हा त्यांनी काही अटी घातल्या होत्या. त्या अटींपैकी एक अट म्हणजे त्या ‘मूर्थी’ लिहिणार नाही. कारण ते मूळ संस्कृत शब्दाच्या विरुद्ध झालं असतं, त्यामुळे हा बदल त्यांनी केला नाही.
नारायण मूर्ती यांना या विशिष्ट बदलाबद्दल काही आक्षेप आहे का असे विचारले असता, त्यांनी सांगितले की ते या सगळ्याकडे अतिशय मोकळेपणाने पाहतात. त्यांनी तडजोड आणि एकमेकांच्या विश्वासाचा आदर करण्यावर भर दिला, “आपण असहमत न राहता असहमत होण्यास सहमत असले पाहिजे.” असं नारायण मूर्थी यांनी सांगितलं. सुधा मूर्तीचा ‘THY’ पेक्षा ‘TY’ चा आग्रह तिच्या कॉलेजच्या दिवसांचा आहे जेव्हा तिला पहिल्यांदा नारायण मूर्तीसोबत स्पेलिंग असमानतेचा सामना करावा लागला. त्यांच्या लग्नाच्या वेळीही, तिने ‘TY’ वर आपले मत ठाम ठेवले, असं नारायण मूर्ती सांगतात.
द टेलिग्राफला दिलेल्या एका जुन्या मुलाखतीत, नारायण मूर्थी यांनी ‘THY’ स्वीकारण्याची तिची सुरुवातीची अनिच्छा आणि ‘TY’ बाबत असलेले प्राधान्य अधोरेखित केले होते. सुधा मूर्ती यांचे पहिले नाव कुलकर्णी ठेवण्याचा तिचा कल असूनही तिने वडिलांचे म्हणणे स्वीकारले. पण सुधा मूर्ती यांनी thy’ या बदलाला मात्र विरोध केला. एवढंच नव्हे तर नारायण मूर्थी यांनी सांगितले की, त्यांची दोन्ही मुले, अक्षता आणि रोहन, “मूर्ती” लिहितात, “मूर्ती” नाही.
मन जुळणे महत्त्वाचे
माझ्या मते आमची मनं जुळणं महत्त्वाचं होतं. एकमेकांची मतं विरुद्ध असू शकतात, मात्यार वर आमची सहमती झाली होती. नात्यामध्ये एकमेकांना स्पेस देणं आवश्यक होतं. जेणेकरून आम्ही दोघं मोकळेपणाने आपलं आयुष्य जगू शकू. महात्मा गांधी म्हणायचे की, तुम्ही तुमच्या वर्तनातून एक उदाहरण घालून द्यायला हवं. मी आयुष्यभर असाच प्रयत्न केला. त्यामुळेच thy नाव लिहिण्यावर आग्रह करणं योग्य होणार नाही असा विचार मी केला”, असं नारायण मूर्ती यांनी सांगितलं.
