( प्रगत भारत । pragatbharat.com)
‘तो माझ्याशी असं का वागला?’, ‘मी कुणाशीच वाईट वागत नाही. पण …’, ‘माझ्यासोबतच असं का होतं..’, अशा या अनेक प्रश्नांनी अति विचार करणारे आपल्या आजूबाजूला किंवा आपण स्वतः असतो. एका शुल्लक गोष्टीचा पुन्हा पुन्हा अति विचार करणे हा एक ओव्हर थिकिंगचा प्रकार आहे. जो मानसिक त्रासाला कारणीभूत ठरतो. मात्र अशा गोष्टी त्या व्यक्तीच्या नियंत्रणाबाहेर असतात, असे त्यांना वाटते. पण तरीही ती व्यक्ती विचार करून तणाव आणि काळजी करत राहते. असं का होतं, याबाबत तज्ज्ञ काय सांगतात, जाणून घेऊया?
अतिविचार करण्याची प्रमुख कारणे
प्रत्येक व्यक्तीचा स्वभाव वेगळा असतो. जेव्हा तुमचा स्वभाव इतरांना खूश करण्याचा असतो, तेव्हा इतरांच्या प्रतिक्रिया तुमच्यासाठी अधिक महत्त्वाच्या ठरतात. स्वतःला आनंदी ठेवण्याऐवजी तुम्ही इतरांच्या आनंदाचा जास्त विचार करू लागता. इतरांना आनंदी करण्यासाठी तुम्ही तुमच्या क्षमतेपेक्षा जास्त काम करू लागता. याचा तुमच्या शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यावरही परिणाम होतो. अनेक वेळा आपण आपल्या गरजा, भावना आणि आनंदाचा विचार करायला विसरतो. वास्तविक, अशी काही कारणे आहेत ज्यांमुळे आपण अतिविचाराला बळी पडतो. या दुरुस्त करण्याच्या दिशेने पावले उचलून, आपण स्वतःसाठी आनंदी राहण्यास शिकू शकतो.
भीती
जेव्हा आपण इतरांबद्दल खूप विचार करतो तेव्हा आपल्याला भीती वाटते. आपण आपली छोटीशी चूक किंवा चूकही मोठी मानतो आणि त्याचा सतत विचार करतो. यामुळे तुमचा ताण येऊ शकतो. त्यामुळे तुमचा आत्मविश्वासही कमी होऊ शकतो.
स्वतःची प्रतिमा सांभाळणे
जेव्हा आपण एखाद्या गोष्टीबद्दल खूप विचार करतो तेव्हा आपण आपल्या प्रतिमेबद्दल अधिक सावध होतो. आम्हाला भीती वाटते की इतर आमच्याकडे नकारात्मकतेने पाहतील. अशा परिस्थितीत, आपण सकारात्मक प्रभाव पाडण्यासाठी अधिक प्रयत्न करू लागतो आणि शेवटी आपण अस्वस्थ होतो. म्हणून इतरांना दुःखी न करता स्वतःसाठी जगायला शिका.
स्वतःला दोष देऊ नका
भूतकाळातील अनुभवांचे ओझे वाहून नेणे थांबवा, आपल्या नियंत्रणाबाहेर असलेल्या गोष्टींबद्दल विचार करणे थांबवा आणि स्वतःला जबाबदार धरणे थांबवा. आज जगायला शिका, तुमचा वेळ सुंदर बनवण्यावर लक्ष केंद्रित करा. लक्षात ठेवा की कोणतीही व्यक्ती परिपूर्ण नसते, चुका हा जीवनाचा एक भाग आहे, परंतु त्यांच्याकडून शिका, त्यांना ओझे बनवू नका.
स्वतःवर विश्वास ठेवा
स्वतःवर विश्वास ठेवून तुम्ही जग जिंकू शकता. तुमचा आत्मविश्वास तुम्हाला सर्व समस्यांमधून बाहेर काढण्यासाठी पुरेसा आहे. किंबहुना, आघात आणि कटू अनुभव तुमच्या आत्मविश्वासाला तडा देतात आणि जेव्हा तुम्ही त्याबद्दल खूप विचार करता तेव्हा तुमच्या क्षमता कमी होऊ लागतात. अशा परिस्थितीत स्वतःवर विश्वास ठेवा. हे तुम्हाला या परिस्थितीतून बाहेर काढेल.
