( प्रगत भारत । pragatbharat.com)
Solar flares News: रशियन शास्त्रज्ञांनी ‘शक्तिशाली’ सोलर फ्लेअर गतिविधींचा अंदाज वर्तवला आहे ज्यामुळे संप्रेषण प्रोटोकॉलवर परिणाम होऊ शकतो. रॉयटर्सने दिलेल्या वृत्तानुसार, शास्त्रज्ञांनी सूर्यावरील तीन फ्लेअर्सचे निरीक्षण केले आहे. जे पृथ्वीवरील शॉर्ट-वेव्ह रेडिओ परिस्थितीवर परिणाम करू शकतात. मॉस्कोमधील प्रोटॉन फ्लेअर्ससह वर्ग 10 फ्लेअर्स अपेक्षित असल्याचे फेडोरोव्ह इन्स्टिट्यूट ऑफ अप्लाइड जिओफिजिक्सने म्हटले आहे.
सोलर फ्लेअरचे कारण काय आहे?
जेव्हा सूर्यामधील आणि आजूबाजूचे शक्तिशाली चुंबकीय क्षेत्र पुन्हा जोडले जातात तेव्हा ते सौर ज्वाळांना कारणीभूत ठरू शकतात. नासाच्या म्हणण्यानुसार, सौर ज्वाला पृथ्वीच्या चुंबकीय क्षेत्रावर देखील परिणाम करू शकतात. यामध्ये उपग्रह आणि संचार उपकरणांना नुकसान पोहोचवण्याची क्षमता आहे.
सूर्याच्या किरणोत्सर्गाच्या प्रचंड स्फोटामुळे झालेल्या भूचुंबकीय वादळामुळे २०२२ मध्ये नव्याने प्रक्षेपित झालेल्या ४० SpaceX उपग्रहांचे नुकसान झाले असावे, असे सांगण्यात येत आहे.
एक्स-क्लास फ्लेअर्स आणि प्रोटॉन फ्लेअर्स काय आहेत?
एक्स-क्लास फ्लेअर्स हे सूर्यमालेतील सर्वात मोठे स्फोट आहेत. या प्रकारच्या सोलर फ्लेअर्स दीर्घकाळ टिकणारे रेडिएशन वादळे निर्माण करू शकतात. प्रोटॉन फ्लेअर्स, नावाप्रमाणेच, मुख्यतः प्रोटॉनपासून बनलेले सौर ऊर्जायुक्त कणांचे वादळ आहेत.
या महिन्याच्या सुरुवातीला AR3354 नावाचा एक महाकाय सनस्पॉट पृथ्वीपेक्षा जवळपास 10 पट मोठा झाला. या सौर गतिविधीमुळे एक्स-क्लास फ्लेअर झाला. ज्यामुळे यूएसच्या काही भागांमध्ये रेडिओ ब्लॅकआउट झाला.
अलिकडच्या वर्षांत वाढत्या सौर वादळ गतिविधींमुळे येऊ घातलेल्या सौर वादळाची भीती निर्माण झाली आहे. या वादळामुळे ‘इंटरनेट सर्वनाश’ होऊ शकतो, असा इशारा काही खगोलशास्त्रज्ञांनी दिला आहे.
अशी शक्तिशाली वादळे अंदाजे दर 100 वर्षांनी एकदा येतात. शेवटचे मोठे सौर वादळ 1921 मध्ये आले. सूर्याच्या 11 वर्षांच्या गतिविधी चक्रातील पुढील मोठे वादळ 2025 मध्ये येण्याची शक्यता नासानेही वर्तवली आहे.
