[ad_1]
( प्रगत भारत । pragatbharat.com)
हाय ब्लडप्रेशर म्हणजे काय?
What Is High Blood Pressure: सर्वात पहिल्यांदा हाय ब्लड प्रेशर म्हणजे नक्की काय ते जाणून. सामान्यतः १२० हे वरच्या रक्तदाबाचे रिडींग असून ८० हे खालचा रक्तदाब असेल तर हे सामान्य मानले जाते. याचा अर्थ रक्तदाब नॉर्मल आहे.
वेगवेगळ्या देशामध्ये रक्तदाबाचे वेगवेगळे मापदंड आहेत. इंडियन गाईडलाईन ऑफ हायपरटेन्शन – ४ नुसार, भारतात १४० च्या वर असेल आणि न्यूनतम ९० हाय बीपी मानला जातो. मात्र हे वेगवेगळं असू शकतं.
प्रायमरी हायपरटेन्शन
Primary Hypertension: हेल्थलाईनने दिलेल्या माहितीनुसार, अधिकांश लोकांना प्रायमरी हायपरटेन्शन असते. याचे वास्तविक कारण माहीत नाही. मात्र चुकीचे लाइफस्टाइल, डाएट, वय, अनुवंशिकता हे यासाठी जबाबदार असू शकतात.
याशिवाय स्मोकिंग, ड्रिंकिंग अल्कोहोल, तणाव, लठ्ठपणा, जास्त मीठ खाणे आणि व्यायाम न करणे यामुळे प्रायमरी हायपरटेन्शन जास्त दिसून येते. त्यामुळे नियमित Blood Pressure तपासावे.
(वाचा – भिजलेल्या मेथी दाण्याचे ५ आरोग्यदायी फायदे, आजारांना करेल छुमंतर)
सेकंडरी हायपरटेन्शन
Secondary Hypertension: सेकंडरी हायपरटेन्शन तेव्हा जाणवते जेव्हा कोणतेतरी ज्ञात कारण असते. युवा पिढीत सेकंडरी हायपरटेन्शन अधिक प्रमाणात दिसून येते. किडनीला रक्तपुरवठा करणाऱ्या वाहिन्या पातळ होणे, ऑब्स्ट्रॅक्टिव्ह स्लीप एप्निया, एल्डोस्टेरोनिज्म, रिनोव्हॅस्क्युलर हायपरटेन्शन, औषधांचा दुष्परिणाम, बर्थ कंट्रोल गोळ्या, अँटी डिप्रेशन औषधे, थायरॉईड हार्मोन्स यामुळे सेकंडरी हायपरटेन्शन होऊ शकते. ५ ते १०% हायपरटेन्शनच्या केस या सेकंडरी हायपरटेन्शनच्या दिसून येतात.
(वाचा – पोटाची चरबी आणि वजन कमी करण्यासाठी काय खावे, श्री श्री रवि शंकर यांनी शेअर केले वेट लॉस सिक्रेट)
रेसिस्टन्स हायपरटेन्शन
Resistance Hypertension: रेसिस्टन्स हायपरटेन्शन असं यासाठी म्हटलं जातं कारण यावर नियंत्रण आणणे खूपच कठीण आहे. यासाठी औषधे खावी लागतात. या प्रकारात रक्तदाब कायम उच्चच राहतो. याचा वेळेत उपचार न झाल्यास आणि इतर कोणताही आजार नसल्यास यातून रूग्ण बाहेर येऊ शकतो. इलाज न झाल्यास हे शरीर पोखरून आतील अंगाना डॅमेज करू शकते.
(वाचा – बद्धकोष्ठतेची समस्या होईल १ दिवसात गायब, ३ चमत्कारी उपाय आणि पोटातील घाण होईल छुमंतर)
मेलिगनेंट हायपरटेन्शन
Malignant Hypertension: जर उच्च रक्तदाबामुळे शरीरातील अन्य अंग डॅमेज होऊ लागले अशतील तर याला मेलिगनेंट हायपरटेन्शन असं म्हणतात. हे अत्यंत धोकादायक असून यामध्ये जीवही जाऊ शकतो. यामध्ये वरचे बीपी हे १८० पर्यंत पोहचते आणि खालचे बीपी हे १२० पर्यंत येते. ही इमर्जन्सी मेडिकल कंडिशन असून हॉस्पिटलमध्ये भरती करावे लागते.
हायपरटेन्सिव्ह अर्जन्सी
Hypertensive Urgency: हायपरटेन्सिव्ह अर्जन्सी तेव्हा असते जेव्हा लक्षणं काहीतरी वेगळी असतात मात्र वरचे बीपी हे १८० पर्यंत पोहचते आणि खालचे बीपी हे १२० पर्यंत येते. वास्तविक जर एखादे दुसरे कारण असेल तर हायपरटेन्सिव्ह अर्जन्सी लगेच खालीही येते. केवळ १ टक्के केसेमध्ये रूग्णालयात जाण्याची गरज भासते.
व्हाईट कोट हायपरटेन्शन
White Coat Hypertension: हा अत्यंत हैराण कराणारा आजार असून व्हाईट कोट हायपरटेन्शन तेव्हा जाणवते जेव्हा तुम्ही डॉक्टरकडे असता तेव्हा हे बीपी नॉर्मल असते मात्र एखाद्या गोष्टीत अडकलात तर रक्तदाब अचानक वाढू लागतो.
घरी बीपी नॉर्मल असू शकते मात्र ऑफिसमध्ये कायम रक्तदाब उच्च राहू शकतो. याचा त्वरीत परिणाम दिसून येत नाही मात्र याचा हृदयासंबंधित गुंतागुंत वाढविण्यास हातभार लागतो. सध्या तरूण पिढीमध्ये याचे प्रमाण अधिक दिसून येतेय.
उच्च रक्तदाब कसे नियंत्रणात आणाल
- वेळोवेळी रक्तदाब तपासावे. अचानक त्रास वाटू लागल्यास, त्वरीत डॉक्टरांना संपर्क करावा
- नियमित औषधे घ्यावीत. औषधे चुकवू नयेत
- उच्च रक्तदाबाला कारणीभूत ठरणाऱ्या डायबिटीस आणि लठ्ठपणाला नियंत्रणात आणावे
- डाएटवर लक्ष केंद्रीत करावे
- प्रोसेस्ड फूड, पॅकेज्ड फूड, सिगरेट, दारू, तेलकट पदार्थ, डेअरी प्रॉडक्ट इत्यादीचे सेवन करू नये
- नियमित स्वरूपात हंगामी भाज्यांचे सेवन करावे आणि व्यायाम चुकवू नये
संदर्भ
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-pressure/diagnosis-treatment/drc-20373417
https://www.everydayhealth.com/hypertension/understanding/types-of-hypertension.aspx
[ad_2]
